در این مقاله قصد داریم تا به طور مختصر به ماجرای روز نکبت در فلسطین بپردازیم. فلسطینیها روز “نَکبَة” را در حالی گرامی میدارند که با برگزاری تظاهرات و فعالیتهای مردمی از یکسو و تاکید بر عملیات نظامی طوفان الاقصی از سویی دیگر، بر پایبندی خود به حق بازگشت به سرزمینهایی که در سال 1948 به طور اجباری از آنها آواره شدهاند، تأکید میکنند.
ماجرای روز نکبت از کجا آغاز می شود؟
“نَکبَة” به عربی به معنای “فاجعه” است و فلسطینیها به روزی که در آن رژیم صهیونیستی در 15 مه 1948 در بخش زیادی از سرزمینهایشان تأسیس شد، اطلاق میکنند و می شود گفت ماجرای روز نکبت از همین تاریخ آغاز می گردد.
این سالگرد در حالی فرا میرسد که آژانس امداد و خدمات رسانی به پناهندگان فلسطینی “آنروا” با بحران مالی و جانی روبرو است و هشدارهایی در مورد تلاش هایی برای امحای کامل آن وجود دارد.
شامگاه 14 مه 1948 را می توان آغازگر ماجرای روز نکبت دانست که اسرائیل تأسیس دولت خود را در سرزمین فلسطین اعلام کرد و ایالات متحده آمریکا اولین کشوری بود که آن را به رسمیت شناخت.
فلسطینیها بین “نکبه” و “وعده بلفور” در 2 نوامبر 1917 که در آن بریتانیا به طور جدی پروژه صهیونیستی را اتخاذ کرد و “ایجاد وطن قومی برای یهودیان در سرزمین فلسطین” را اعلام کرد، تمایز قائل نمیشوند.
آنها میگویند که بریتانیا با صدور این وعده در ماجرای روز نکبت، درِ مهاجرت یهودیان به فلسطین تا سال 1948 را به طور کامل باز کرد و زمینه را برای “نکبه” فراهم کرد.
کمتر از دو دهه بعد، اسرائیل بقیه فلسطین، به ویژه کرانه غربی از جمله شرق قدس و نوار غزه و همچنین اراضی عربی در لبنان، سوریه، اردن و مصر را اشغال کرد.
فاجعه ماجرای روز نکبت در آیینه اعداد و ارقام
مرکز اطلاعات ملی فلسطین (دولتی) نكبه را “بزرگترین پاکسازی قومی در قرن بیستم” توصیف میکند و در وبسایت خود مهمترین آمار مربوط به آن را مستند میکند.
- حدود 800 هزار فلسطینی از مجموع 1.4 میلیون نفر به طور اجباری آواره شدند و به کرانه غربی، نوار غزه و کشورهای عربی همسایه پناه بردند.
- در نكبه، اسرائیل بر بیش از 85 درصد از مساحت تاریخی فلسطین به مساحت حدود 27 هزار کیلومتر مربع تاسیس شد و 531 از 774 روستا و شهر فلسطینی ویران شد.
- گروههای صهیونیستی بیش از 70 کشتار جمعی علیه فلسطینیها انجام دادند که تعداد قربانیان آن حدود 15 هزار فلسطینی و 3500 هزار عرب بود و حدود 200 هزار فلسطینی دیگر آواره شدند.
- در آن زمان حدود 4700 فلسطینی دستگیر شدند که به آنها حدود 500 اسیر عرب دیگر نیز اضافه شد.
- با وجود ویرانی، کشتار و آوارگی، حدود 150 هزار فلسطینی در شهرهای و روستاهای عربی داخل اسرائیل باقی ماندند که تا پایان سال 2021 طبق آمار اداره مرکزی آمار فلسطین به حدود 1.7 میلیون نفر رسید.
- در نكبه و درگیریهای مداوم از سال 1948، بیش از 100 هزار فلسطینی جان خود را از دست دادهاند که 11 هزار و 358 نفر از آنها از آغاز انتفاضه الاقصی (سپتامبر 2000) تا 30 آوریل 2022 بوده است.
- طبق آمار، تعداد اسرا در زندانهای اسرائیل امروز حدود 4450 نفر از جمله حدود یک میلیون مورد بازداشت از سال 1967 است.
فلسطینی ها در حال افزایش هستند
بر اساس آمار، تعداد فلسطینیان در سراسر جهان در پایان سال 2021 به 14 میلیون نفر رسید که به این معنی است که تعداد فلسطینی ها از سال 1948 حدود 10 برابر شده است.
فلسطینی ها به شرح زیر توزیع می شوند: 3 میلیون و 200 هزار نفر در کرانه باختری، از جمله 477 هزار نفر در بیت المقدس شرقی.
همچنین دو میلیون و 100 هزار نفر در نوار غزه هستند، در حالی که تعداد باقی مانده در دیاسپورا (خارج از فلسطین تاریخی) هستند.
امروزه فلسطینیان حدود 49.9 درصد از جمعیت ساکن در فلسطین تاریخی را تشکیل می دهند، در حالی که یهودیان 50.1 درصد را تشکیل می دهند، اما بر اساس سرشماری بیش از 85 درصد از کل مساحت فلسطین تاریخی را استثمار می کنند.
چالش های سالگرد روز نکبت
امسال، فلسطینی ها با شعار «75 سال بی عدالتی و استانداردهای دوگانه بس است، نکبت فلسطین جنایتی است که محدودیت ندارد» گرامی می دارند.
این سالگرد به تاثیر و بازتاب نامهای از سوی کمیسر کل آژانس بینالمللی امداد (UNRWA)، فیلیپ لازارینی، به پناهندگان میپردازد که در آن او درباره تلاشها برای بررسی امکان مشارکت با سایر نهادها در ایالات متحده صحبت کرده است. کشورها برای غلبه بر بحرانی که آنروا از آن رنج می برد. و حالا که جنایات رژیم صهیونیستی در غزه به اوج رسیده دیگر صحبت از میزان غم و اندوه فلسطینیان معنایی ندارد.
در این نامه که در 23 آوریل در وب سایت آنروا منتشر شد، آمده است که آنروا در مضیقه مالی قرار دارد و “تقریباً برای کمیسر کل التماس برای کمک به امری عادی تبدیل شده است.”
لازارینی افزود که یکی از راههای تضمین تداوم ارائه خدمات، افزایش مشارکت در سیستم سازمان ملل است.
راه حل ارائه شده توسط این مقام سازمان ملل خشم فلسطینی ها را برانگیخت و سازمان آزادیبخش فلسطین به سرعت آن را رد کرد و از لازارینی خواست پیام خود را پس بگیرد.
اداره امور پناهندگان این سازمان گفت که “به طور قاطعانه حمایت کمیسر کل آنروا از گزینه انتقال برخی از اختیارات آنروا به سایر سازمان های بین المللی را رد می کند.”
او “شکه خود را از آنچه در نامه کمیسر کل آمده است” ابراز کرد و افزود که این صلاحیت او نیست که راه حل هایی را برای رسیدگی به کسری مالی که بر مأموریت آنروا تأثیر بگذارد، پیشنهاد کند.
این وزارتخانه معتقد است که این نامه “در ابعاد پنهان سیاسی خود انحلال آنروا و انتقال اختیارات آن به سازمان های بین المللی و دولت های کشورهای میزبان را در بر می گیرد.”
آژانس آنروا (UNRWA) در 8 دسامبر 1949 با هدف ارائه برنامه های امدادرسانی و اشتغال مستقیم به طور خاص به پناهندگان فلسطینی تاسیس شد. این سازمان تقریباً به طور کامل از طریق کمک های داوطلبانه کشورهای عضو سازمان ملل متحد تامین مالی می شود و از کاهش حمایت عربی رنج می برد و می گوید که این حمایت تقریباً ناچیز است.
طبق آمار آنروا، یک سوم پناهندگان ثبت نام شده در این آژانس، یا بیش از 1.4 میلیون پناهنده، در 58 اردوگاه در اردن، لبنان، سوریه، غزه و کرانه غربی از جمله قدس شرقی زندگی می کنند. در حالی که دو سوم دیگر در داخل یا اطراف شهرها و روستاها در کشورهای میزبان و همچنین در کرانه غربی و غزه زندگی می کنند.
منبع: شبکه اللؤلؤة + برخی منابع دیگر