روزه روز عاشورا؛ از بدعت اموی تا سنت اسلامی!

اکثر علماء اهل سنت، روزه روز عاشورا را مستحب دانسته و آن را نوعی سنت می دانند. در این مقاله به بررسی برخی روایات در این زمینه می پردازیم.

روزه روز عاشورا در تراث یهودی

• ابن اثیر در کتاب “الکامل فی التاریخ” می نویسد: هنگامی که پیامبر (ص) وارد مدینه شد، دید که یهودیان روز عاشورا را روزه می گیرند، اما پیامبر (ص) آنها را از این کار منع نکرد.
• در صحیح بخاری از عائشه نقل شده است که: “رسول خدا (ص) به روزه گرفتن عاشورا دستور داد تا اینکه روزه رمضان واجب شد. سپس فرمود: هر کس که دوست دارد روزه بگیرد و هر کس که دوست دارد افطار کند.”
• در سنن دارمی آمده است: رسول خدا (ص) فرمود: “قریش در دوران جاهلیت روز عاشورا را روزه می گرفتند. پس هر کس از شما که دوست دارد روزه بگیرد، روزه بگیرد و هر کس که دوست دارد افطار کند، افطار کند.”
• در موطأ مالک بن انس آمده است: “عائشه گفت: روز عاشورا روزی بود که قریش در دوران جاهلیت آن را روزه می گرفتند و رسول خدا (ص) نیز در دوران جاهلیت آن را روزه می گرفتند.”
• در کتاب نیل الاوطار آمده است: “قریش در دوران جاهلیت روز عاشورا را روزه می گرفتند و رسول خدا (ص) و مسلمانان تا زمانی که روزه رمضان واجب شد، آن را روزه می گرفتند.”

تبعیت از یهود و مسیحیت ممنوع است!

برخی از علماء شیعه و سنی معتقدند که رسول خدا (ص) تا قبل از بعثت، از هیچ دین دیگری پیروی نمی کرد. به عنوان مثال، در سنن ترمذی از پیامبر (ص) نقل شده است که فرمود: “از ما نیست کسی که به غیر ما تشبیه کند. به یهودیان و نصاری تشبه نکنید.”

همچنین ابن حجر از پیامبر (ص) نقل کرده است که: “به یهودیان و نصاری شبیه نشوید.”

بسیاری از علماء اهل سنت این حدیث را از پیامبر (ص) نقل کرده اند: “با کفش نماز بخوانید و با یهودیان مخالفت کنید.”

فخر رازی، یکی از بزرگترین علماء اهل سنت، می گوید که اگر پیامبر (ص) قبل از بعثت، پیرو شریعت موسی یا عیسی بود، پس از بعثت نیز در حوادثی که برایش رخ می داد، به آن شرایع رجوع می کرد، اما این کار را انجام نداد.

ابوالحسن بصری می گوید: “پیامبر ما و امت او به هیچ یک از شرایع و ادیان دیگر تعبد نداشتند.”

ابن عابدین در ابتدای کتاب “الصلات” می نویسد که معتقد است پیامبر (ص) به هیچ شریعت دیگری تعبد نداشته و نظر جمهور علماء نیز همین است.

با توجه به این روایات از منابع اهل سنت، چگونه می توان پیامبر (ص) را در روزه روز عاشورا پیرو یهودیان دانست؟

مناوی، یکی از بزرگترین علماء اهل سنت، می گوید: “آنچه در فضیلت روزه روز عاشورا، نماز خواندن در آن، انفاق، حنا گذاشتن، روغن زدن و سرمه کشیدن روایت شده، بدعتی است که قاتلان حسین (ع) آن را ابداع کرده اند و علامتی از بغض اهل بیت (ع) است و باید ترک شود.”

بنابراین، همانطور که مناوی می گوید، روزه روز عاشورا نه تنها سنت نیست، بلکه بدعتی از بدعت های بنی امیه است.

منابع

1 – الكامل، ج 7، ص 130.
2 – صحيح البخاري، ج 3، ص 31.
3 – سنن الدارمي، ج 2، ص 22.
4 – موطأ مالك، ج 1، ص 219 و سنن الدارمي، ج 2، ص 23.
5 – نيل الأوطار، ج 4، ص 326.
6 – سنن الترمذي، ج 4، ص 159.
7 – فتح الباري، ابن حجر، ج 11، ص 12.
8 – المعجم الكبير، ج 7، ص 290، حديث 7165. البداية والنهاية، ابن كثير، ج 2، ص 172. المستدرك على الصحيحين، ج 1، ص 260.
9 – المحصول، فخر الرازي: ج 3، ص 263.
10 – المعتمد، أبو الحسين البصري، ص 336.
11 – حاشية رد المحتار، ابن عابدين، ج 1، ص 97.