حرکت امیر برای انحلال پارلمان کویت و تصاحب بخشی از اختیارات آن، فعال‌ترین نهاد دموکراتیک در خلیج سلطنتی را فلج کرده است.
انحلال پارلمان کویت؛ چرا و چگونه؟
فرمان شیخ مشعل الاحمد الجابر الصباح مبنی بر انحلال پارلمان کویت که عملا زندگی سیاسی را متوقف می‌کند، به گفته رسانه‌های رسمی کویت، “برای مدت حداکثر چهار سال” برقرار خواهد بود.
این رهبر ۸۳ ساله از زمان به سلطنت رسیدن در ماه دسامبر، همواره با بن‌بست‌های مداوم بین پارلمان منتخب و دولت منصوب از سوی پادشاه مواجه بوده است.
چرا امیر چنین دستوری صادر کرد؟
با وجود اینکه پارلمان کویت از هر نهاد منتخب دیگری در خلیج پرمایه از قدرت بیشتری برخوردار است، خاندان سلطنتی آل صباح در کویت تا حد زیادی بر زندگی سیاسی، از جمله انتخاب وزرای دولت، کنترل دارد.
اختلافات بین نمایندگان منتخب و دولت دست‌چین‌شده، مانع از تصویب اصلاحاتی شده است که هدف آن تنوع بخشیدن به اقتصاد وابسته به نفت است. این امر منجر به فلج شدن تصمیم‌گیری درباره بودجه و تضعیف سرمایه‌گذاری خارجی شده است.
ابراهیم الحمود، استاد حقوق دانشگاه کویت، انحلال پارلمان کویت را «دوره اصلاح» خواند.
او گفت: «هیچ انتخابات یا پارلمانی وجود نخواهد داشت، اما نبودِ دموکراسی نمی‌تواند دائمی باشد.»
به گفته الحمود، پارلمان که اولین بار در سال ۱۹۶۳ تشکیل جلسه داد، در سال‌های ۱۹۷۶ و ۱۹۸۶ نیز در شرایط مشابهی تعلیق شد.
چه چیزی باعث بحران اخیر شد؟
دستور امیر مبنی بر انحلال پارلمان کویت پس از آخرین بن‌بست بین پارلمان و خاندان حاکم صادر شد و تنها شش هفته پس از سومین انتخابات پارلمانی در سه سال گذشته رخ داد.
شیخ احمد عبدالله الصباح، نخست‌وزیر منتخب، نتوانست دولتی تشکیل دهد، زیرا هیچ‌یک از نمایندگان مجلس که تحت سلطه مخالفان است، حاضر به پیوستن به دولت نشدند. در حالی که دولت جدید باید حداقل یک نماینده منتخب را شامل می‌شد.
امیر روز جمعه در سخنرانی‌ای که از تلویزیون دولتی پخش شد، به «دخالت» برخی از قانون‌گذاران و اعمال «شروط» از سوی برخی دیگر در تشکیل دولت حمله کرد.
خبرگزاری رسمی کویت گزارش داد که امیر و دولت «اختیارات اعطا شده به مجلس ملی را بر عهده می‌گیرند» و چندین ماده از قانون اساسی را به حالت تعلیق درمی‌آورند.
به گفته الحمود، پارلمان از ابزار استیضاح (بازخواست دولت) سوءاستفاده کرده و از آن به عنوان وسیله‌ای برای فشار استفاده کرده است، در حالی که نمایندگان از مشارکت در دولت‌های کوتاه‌مدت خودداری کرده‌اند.
این کارشناس قانون اساسی افزود: «امیر قضاوت کرد که منافع عمومی و ثبات کشور در خطر است.»
حالا چه خواهد شد؟
ممکن است انحلال پارلمان سال‌ها به طول بیانجامد. کریستین کوتس اولریشسن، متخصص خاورمیانه در مؤسسه بیکر برای سیاست‌گذاری عمومی دانشگاه رایس در ایالات متحده، گفت تعلیق‌های قبلی از ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۱ و ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۲ به طول انجامید تا اینکه تحت فشارهای مردمی و سیاسی لغو شدند.
بدر السیف، استادیار تاریخ در دانشگاه کویت، گفت واکنش‌ها در این کشور، عضو اوپک و دارنده هفت درصد از ذخایر نفتی جهان، متفاوت بوده است.
سیف گفت: «فراط‌ملی‌گرایان در این کشور و سراسر منطقه، این اقدام را با توجه به بحران‌های مکرر و نظام سیاسی بن‌بست‌زده کشور، اقدامی بسیار دیرهنگام خواندند.»
قطب دیگر از مرگ دموکراسی ابراز تأسف می‌کند
با این حال، سیف افزود: «هر دو موضع نیازمند دقت بیشتری هستند»، چرا که هم‌اکنون توجه زیادی بر اقدامات دولت متمرکز شده است.
او گفت: «قوه مقننه تنها نهادی نبود که مسئول رکود کشور است. دولت‌های نالایق گذشته نیز در این امر سهیم بوده‌اند.»
«نمی‌توان همه چیز را به باز بودن نسبی و آزادی بیان نسبت داد. به همین دلیل است که همه چشم‌ها به گام‌های بعدی دولت دوخته شده است، زیرا اکنون بدون فشارهای پارلمانی انتظارات بیشتری از آنها می‌رود. آیا آنها قادر خواهند بود به وعده‌های خود عمل کنند؟»
منبع: شبکه اللؤلؤة + المانیتور
